Yapılan çalışmalar romatoid artrit tedavisinde kullanılan baricitinib isimli ilacın vücutta insülin üretimini koruyabildiğini ve yeni T1D tanısı alanlarda tip 1 diyabetin ilerlemesini baskılayabildiğini gösterdi.
işte detaylar;
Yeni tip 1 diyabet başlangıcı olan hastalarda, baricitinib adlı tedavinin 48 haftalık bir süre boyunca günde bir kez uygulanmasının beta hücre fonksiyonunu koruduğu tespit edildi. Çalışma tıp dergisi ” The New England Journal of Medicine (NEJM)’da ” yayınlandı. Ayrıca tedavinin kan şekeri dalgalanmalarını ve insülin ihtiyacını azalttığı gösterildi.
Tedaviden bahsetmek gerekirse Baricitinib dahil diğer Janus kinaz (JAK) inhibitörleri, hastalığın ilerlemesinde önemli olan yolakları ( sitokin sinyali ) bloke ederler ve bunlar ayrıca çeşitli otoimmün hastalıklar için etkili hastalık modifiye edici tedaviler olarak nitelendirilmektedir. Ancak bunlardan Baricitinib’in tip 1 diyabette β-hücre fonksiyonunu koruyup korumadığı bilinmiyordu.
Bunu araştırmak üzere yürütülen BANDIT (Baricitinib in New Onset Type 1 Diabetes) isimli çalışmalar bu tedavinin potansiyel rolünü ortaya koymuştur.
Baricitinib ve T1D’teki Potansiyel Rolü:
T1D’te bağışıklık sistemi insülin üreten beta hücrelere saldırır ve buna bağlı olarak vücutta insülin üretimi olmadığı için bu bireylerin dışarıdan insülin almaları gerekir. Ancak yeni tanı almış kişilerde az sayıda beta hücresi hala canlı olabilir ve bu hücreler insülin üretebilir. Bu nedenle bu hücreleri koruyacak tedaviler üzerinde çalışılmaktadır.
Baricitinib şu anda romatoid artrit hastalığını tedavi etmek üzere kullanılan bir ilaçtır. Tedavi T1D’te bağışıklık sisteminin beta hücrelerine saldırısında önemli olan ” Janus kinase ”denilen bir proteini inhibe ederek çalışıyor.
Bilim insanları yeni tanı almış kişilerde bu proteinin (JAK) baricitinib ile etkisiz hale getirilmesinin, canlı (geriye kalan) beta hücrelerini bağışıklık saldırısından koruyabileceğini ve böylece kişilerin vücudunda daha uzun süre insülin üretimininin devam edeceğini belirtmektedir. ki bu durum da insülin enjekte etme ihtiyacını azaltacaktır.
Baricitinib ile Faz 2 Çalışmaları:
Çok merkezli, çift kör, randomize ve placebo kontrollü bu çalışma yeni T1D başlangıcı olan çocuklarda ve yetişkinlerde baricitinib’in etkinliğini ve güvenliğini değerlendirdi.
91 hasta, 48 hafta boyunca günde bir kez 4 mg baricitinib veya plasebo almak üzere çalışmaya dahil edildi.
Ek bilgi: Uygunluk kriterlerine göre çalışmaya dahil edilecek hastaların 10 ila 30 yaşları arasında olmasına ve bu hastaların baricitinib tedavisini görmeden veya plasebo almadan önceki 100 gün içinde tip 1 diyabet tanısı almış olmalarına dikkat edilmiş.
Çalışmada tedavi gören ve placebo alan gruplarda değerlendirme ölçütleri şunlar;
–Birinci çalışma ölçütleri ( Birincil sonuçlar) arasında 48 haftada 2 saatlik karışık yemek tolerans testi (mixed-meal tolerance test) sırasında konsantrasyon-zaman eğrisi altındaki alandan belirlenen ortalama C-peptid düzeyi ölçümleri,
-İkinci çalışma ölçütleri (ikincil sonuçlar) arasında ise hemoglobin A1C (glycated hemoglobin) düzeyinin başlangıçtan itibaren değişimi, günlük insülin dozu ve sürekli glukoz izleme yöntemi kullanılarak değerlendirilen glisemik kontrol ölçümleri yer almıştır.
Ek not: C-peptit: beta hücre fonksiyonunu gösteren bir belirteçtir.
Fig.1 Baricitinib tedavisini gören grup ve placebo alan grupta C-peptid seviyelerinde 48 haftalık değişim:
Fig.2 Bu gruplar arasında günlük insülin dozundaki değişim:
Sonuçlar:
1) Yeni tip 1 diyabet başlangıcı olan hastalarda, 48 hafta boyunca baricitinib (oral şekilde) ile günlük tedavininin sonucunda placebo grubuna kıyasla daha yüksek C-peptit seviyelerine ulaşılmıştır, Bu durum da β-hücre (beta hücresi) fonksiyonunun korunduğunu göstermektedir.
2) Ayrıca 48 hafta boyunca baricitinib ve placebo gruplarında sürekli glukoz takip sistemiyle yapılan ölçümler sonucunda şunlara ulaşılmıştır:
-Glukoz seviyesindeki değişkenlik baricitinib grubunda daha düşük ve glukoz seviyesinin hedef aralıkta olduğu zaman yüzdesi baricitinib grubunda daha yüksek.
3) 48 haftalık tedaviden sonra, standart bir öğün sonrası bakılan beta hücre fonksiyonunu gösteren ortalama C-peptid düzeyinin medyanı baricitinib grubunda plasebo grubuna göre anlamlı derecede daha yüksekti.
4) Yan etkilerin insidansı (görülme sıklığı) iki klinik çalışma grubunda da benzer olup baricitinib’e bağlı ciddi yan etkiler görülmemiştir.
5)Tedavi gören grupta baricitinib, beta hücre fonksiyonunu gösteren c-peptit düzeylerinde anlamlı düzelme sağladı. ( Fig.1’de gösterilmiştir.)
Kaynak:
Waibel, M., Wentworth, J. M., So, M., Couper, J. J., Cameron, F. J., MacIsaac, R. J., … & Kay, T. W. (2023). Baricitinib and β-Cell Function in Patients with New-Onset Type 1 Diabetes. New England Journal of Medicine, 389(23), 2140-2150.
Yardımcı kaynak: https://jdrf.org.au/world-first-australian-clinical-trial-suppress-progression-of-type-1-diabetes/
