İnsülin pompaları insülin gönderen küçük cihazlardır. Cihazlar tasarımlarına göre çeşitlilik gösterebilir. Çalışmaları pankreas’ın insülin salınım şekliyle benzerlik gösterir.
Sistem şunlara sahiptir:
1- Bir İnsülin Pompası
2- Cilt altına giriş için bir kanula olmak üzere tek kullanımlık infüzyon seti ve rezervuarı
İnsülin pompa tedavisi enjektörlerle veya bir insülin kalemiyle yapılan çoklu günlük enjeksiyonlar için bir alternatif olup bir yandan kan şekerini takip ederek bir yandan da karbonhidrat sayımı yaparak kullanıldığında esnek bir insülin tedavisi sağlamaktadır.
İnsülin Pompalarının Gelişim Süreci:
Sürekli subkutan insülin infüzyonu ( CSII ) olarakta adlandırılan insülin pompa tedavisinde cihazlar pankreasın insülini salgılama şeklini taklit ederek vücuda insülin gönderirler. Cihazların geçmişten günümüze nasıl ulaştığını inceleyecek olursak. insülin pompasının prototip versiyonu 1963 yılında Dr. Arnold Kadish tarafından tasarlandı. Tasarlanan sistem çok büyüktü ve bir sırt çantası gibi taşınması gerekmekteydi. Sistem günlük kullanım için kullanışsız olması nedeniyle maaselef çok fazla ilgi görmedi. 1974 yılında , Dr. Ernst Friedrich Pfeiffer intravenöz sürekli glukoz takibi ve kapalı döngü intravenöz insülin infüzyonu özellikleri bulunan bir insülin pompası ” Biostator’ı ”geliştirdi. Bu insülin pompası öncekine göre büyük ilgi görmüştü. Sistem ilk bilgisayar denetimli kapalı döngü insülin pompası olarak isimlendirilmekle birlikte normal pankreas hücrelerinin fonksiyonunu taklit edecek şekilde tasarlanmıştı. Tabi bu teknolojiler her ne kadar bir ilerleme olsa da yine de daha fazla geliştirilmesi gerekiyordu.
Şekil 1 : ilk insülin pompası:
Şekil 2 : Biostator
1970’lerin sonlarında artık insülin pompaları dünya genelinde kabul görmeye başlamıştı. 1990’lar ise insülin pompaları için yeni bir dönem , yeni bir sayfaydı. Pompa arızası , infüzyon setinde tıkanıklık gibi teknik problemler büyük ölçüde çözülmüştü. İnsülin pompalarının yukarıda saydığımız problemlerin yanında düşük pil , düşük rezervuar için alarm veren güvenlik önlemleri de bulunuyordu.
Tarihçe:
1963: Glukagon ile birlikte insülin gönderen bir insülin pompasının ilk prototipi Dr Arnold Kadis tarafından geliştirildi. Bu pompanın sırt çantasına benzer bir görüntüsü vardı.
1973: Dean Kamen ilk giyilebilir insülin pompasını icat etti.
1976: İnsülin pompası üreticisi AutoSyringe Dean Kamen tarafından icat edilen bu insülin pompalarını üretmeye ve piyasaya sürmeye başladı.
1990’lar: Yeni nesil insülin pompaları piyasaya sürüldü. Bu cihazlar nispeten küçük ve kullanışlıydı. Hatta bolus hesaplayıcısı , kişisel bilgisayar arayüzleri ve alarmlar gibi özellikleri bulunuyordu.
2003 yılında Medtronic , ilk akıllı insülin pompasını tanıttı. Sistem , MiniMed Paradigm 512 serili bir insülin pompasından ve BD ile birlikte geliştirilen Paradigm Link kan şekeri glukometresinden oluşuyordu. Sistemde glukometreden ölçülen kan şekeri değerleri kablosuz ve otomatik bir şekilde insülin pompasına gönderilmekteydi. ve ayrıca bolus sihirbazı özelliğiyle gerekli insülin dozları da hesaplanabiliyordu.
Patch Pompalar:
İnfüzyon setlerinde bir takım dezavantajların oluşu kablosuz insülin pompalarının geliştirilmesine yol açtı. Bu pompaların infüzyon seti bulunmuyor. Küçük , hafif olan bu cihazlar bir yapışkanla cilde takılıyor. Ayrıca kullanıcılara ekstra rahatlık ve esneklik sunuyor, özellikle de seyahat halindeyken. 2011 yılında İnsulet firması ilk kablosuz insülin pompası OmniPod sistemini tanıttı. Sistem elde taşınabilir bir cihaz ( PDM ) ve vücud üzerine giyilip , 3 gün boyunca devamlı insülin gönderen bir Pod ‘dan oluşur.
İnsülin Pompalarının Genel Özellikleri:
Aktif insülin ayarı: Vücudunuzda ne kadar insülinin kaldığını söyler. İnsülin Pompası yazılımı kanda çalışmakta olan insülini tahmin eder. Böylece yüksek kan şekerine karşılık gereğinden fazla insülin yapılmasını önlemeye yardımcı olur.
Bolus Hesaplayıcılar: İnsülin Pompaları yazılımları sayesinde alınacak insülin dozunun hesaplanması konusunda kullanıcıya büyük kolaylıklar sağlar. Örneğin: Kullanıcı karbonhidrat miktarını bolus sihirbazı denilen bir hesaplayıcıya girer ve sistem gereken insülin ünitelerini hesaplar. Ayrıca bu hesaplamalarda en sonki güncel kan şekeri seviyesini ve aktif insülini de hesaba katar.
Özel uyarılar: Pompa günün belirli saatlerinde yapılan aktiviteleri takip edip , bu aktiviteler olmazsa kullanıcıya uyarıda bulunabilir. Örneğin : atlanan öğle yemeği insülini , atlanan kan şekeri ölçümü , düşük kan şekeri ölçümünden 15 dakika sonra yeni bir kan şekeri ölçümü. Her kullanıcı uyarıları kendine göre ayarlayabilir.
Kan şekeri ölçüm glukometreleriyle entegrasyon: Kan şekeri verileri gönderilecek bolus insülinin hesaplanması için manual olarak pompaya girilebilir.
Sürekli glikoz ölçüm sistemleriyle entegrasyon: Bazı insülin pompalarının sürekli glukoz takip sistemi veya sensörden alınan kan şekeri değerleri için bir görüntüleme cihazı olarak kullanılabilir.
Bazal insülin oranı ayarları , Karbonhidrata insülin oranı ayarları , İnsülin duyarlılık faktörü gibi sayabileceğimiz birçok özelliği daha var.
Kaynak:
https://link.springer.com/article/10.1007/s13300-020-00831-z
https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1111/j.1365-2710.2009.01048.x
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7261311/
https://en.wikipedia.org/wiki/Insulin_pump
