Okul Dönemi :
Yeni öğretim döneminde tüm diyabetli çocuklarımıza başarılar dileriz. Çocuğunuz tip 1 diyabetli ise ve okul hayatına başlamış ise buna bağlı çeşitli durumlar olabilir. Aslında çocuğunuzun diyabeti olduğunu okulun bilmesi gerekmektedir. Çünkü okulun güvenli bir çevre ve yeterli denetimi sağlamak için yasal bir yükümlülüğü var.
Okul döneminde olan önemli hususları aşağıda sizler için bir araya getirdik.
Resim Kaynak : DiapointME
En başta ;
– İhtiyaçlar dikkate alınmalı
– Öğrencilerin kan şekerlerini ölçebilecekleri , insülinlerini uygulayabilecekleri kendilerini rahat hissettikleri ortamlar hazırlanmalı. Okulda bir revirin olmasında fayda var ( Bu durum birçok aile için endişe konusu olmaktadır. Hatta okul değişikliğine neden olmaktadır.)
– Öğretmen diyabetli öğrenciyi iyi tanımalıdır.
– Öğretmenlerin ’’ Ben bunun sorumluluğunu alamam yerine ‘’ öğrenciye rehber olacak bir tutum sergilemesi gerekmektedir.
– Okul çevre ve diğerleri olsun diyabet konusunda bilinçlendirilmeli
Resim Kaynak : iHasco
– Öğretmenler / Okul personelleri acil durumlarda ne yapılacağı konusunda yeterli bilgiye sahip olmalı ve özellikle şunlarda dahil ;
a) Yüksek kan şekeri veya düşük kan şekeri olduğunda ne olur ve ne yapılmalıdır.
b) Acil Hipoglisemi durumlarında glukagon’un uygulanması ( Not : Glukagon veya yerine geçebilecek yiyecek sınıfta / okulun başka bir yerinde bulunmalı. )
Amerikan diyabet derneğide belirtmiştir.
Resim Kaynak : NJ.com
c) Diğer önemli durumlar
OKULDA DİYABET PROGRAMI :
Aile :
Aşağıdaki konularda öğretmen veya rehber öğretmeni bilgilendirilebilir.
- Diyabet hakkında kısa ve basit bir açıklama
- hipoglisemi belirtilerinin bir listesi
- Kan şekeri düşüklüğünü tedavi etmek için atılacak adımlar
- Beslenme planı
- Çocuğun yaşına göre değişen diğer bilgiler ( ara öğün , ana öğün zamanları , besin seçiminde yol gösterme , özel uyarılar )
Çocuğun günlük rutin tedavisi ve izlemi için gerekli olan kan şekeri ölçüm cihazı veya sürekli glikoz ölçüm sistemi insülin kalemi gibi malzeme ve ilaçları sağlamak , her sabah okul çantasına meyve suyu / veya kesme şekeri koymak.
Okulda acil diyabet bakımı için gerekli olan ve okul yönetimi veya öğretmenin uygun bulduğu bir yerde saklanacak aşağıdaki malzemeleri temin etmek ve bu malzemelerin kullanımı hakkında öğretmenleri bilgilendirmek ;
- Bilinç kaybı ile seyreden şiddetli hipoglisemi için Glukagon Kiti
- Hafif ve orta hipoglisemi tedavisi için meyve suyu , kesme şeker ve glukoz tableti ( en az 3 kez yetecek kadar )
- Hiperglisemi için su ve sade soda
Acil durumlarda aranacak güncel telefon numaralarını okula bildirmek
Okul partileri gezileri ve diğer aktivitelerdeki beslenme planı konusunda okula bilgi vermek
Beden eğitimi dersi ve spor aktivitelerine ( okul takımında oynamak gibi ) katılım ve bu esnada yapılacaklar ile ilgili okul yönetimi , öğretmen ve varsa hemşiresine bilgi ve / veya döküman vermek
Okul Yönetiminin Sorumlulukları :
Diyabetli çocuklara okula kabulünden başlayarak her aşamada kendi yaşıtları gibi davranılmasını , beden eğitimi ve okul gezileri başta olmak üzere her türlü aktivitesine katılmasını sağlamak ve aileye her konuda destek olmak
Diyabetli öğrencilerin okuldaki sınavlarda ve merkezi sınavlara tedavisini aksatmadan ve gerekli önlemleri alarak katılmasını sağlamak ve bu konuda öğrencilere rehberlik etmek
Okul hemşiresinin diyabetle doğrudan ilgili öğretmenlerin ve diğer okul personelinin diyabetle ilgili kurs ve eğitim programlarına katılmasını sağlamak
Hipoglisemi gibi acil durumlarda diyabetli öğrenciye genelge hükümleri kapsamında gerekli yardımları sağlamak
Diyabetli öğrenci ve ailesi talep ediyorsa diyabetli çocuğa kan şekerini ölçme ve insülin uygulaması için özel bir yer sağlamak , sınıfta ve diğer okul aktiviteleri sırasında gerektiğinde kan şekerini ölçmesine izin vermek
Diyabetli öğrencinin okul hemşiresine veya eğitim almış okul personeline istediği sıklıkta başvurmasına izin vermek
Hipoglisemiyi önlemek ve tedavi etmek için diyabetli öğrenciye istediği her yerde ( sınıf , okul servisi vs ) ara öğün almasına izin vermek
Glukagonun buzdolabında saklanması konusunda yardımcı olmak
Okulda çıkan yemeklerin , kalori , karbonhidrat ve yağ içerikleri hakkında aileye bilgi vermek
Öğretmenin Sorumlulukları :
Okulda diyabet bakımı eğitimlerine katılmak
Hipoglisemi gibi acil durumlarda diyabetli öğrenciye olabildiğince çabuk , genelge hükümleri kapsamında gerekli yardımları sağlamak , meyve suyu ve /veya kesme şekeri tedariki konusunda yadımcı olmak , kan şekeri düzelene kadar öğrencinin gözetim altında olmasını sağlamak
Bilinç kaybı / bozukluğu ile giden şiddetli hipoglisemi durumlarında ailenin önceden alınmış onayına ( ek- glukagon uygulaması için onay formu ) dayanarak glukagon uygulama ve sonra gerekirse 112’yi ve aileyi aramak
Diyabetli çocuğun öğün ve ara öğün saatlerini aile ile işbirliği içinde ve diğer öğrencilerin de uyacağı şekilde ayarlamaya yardımcı olmak
Hipoglisemiyi önlemek veya tedavi etmek için diyabetli öğrencinin sınıfta ara öğün almasına izin vermek
Diyabetli öğrencinin insülin saatlerine uymasını , gerekirse ek doz insülin yapmasına ortam sağlamak
Diyabetli çocuğa gerektiğinde sınıf içerisinde kan şekerini ölçmesine ve insülin yapmasına izin vermek
Diyabetli çocuğun su içmesi ve tuvalete gitmesi için izin vermek
Diyabetli çocuğun okul aktivitelerine tam olarak katılımını sağlamak , onun ” diyabetli” olarak damgalanmasını ve sınıf içinde ayrımcı tutumlara maruz kalmasını önlemek
Diyabetli çocuğun iznini alarak , sınıf arkadaşlarınına diyabeti anlatmak ve çocuğun durumu konusunda bilgi vermek.
Aile ve çocuğu izleyen diyabet ekibi ile tam bir işbirliği içinde olmak
Resim Kaynak : The New York Times
Okul Hemşiresinin Sorumlulukları :
Hemşireler için düzenlenen diyabet eğitimlerinden en az birine katılmak
Diyabetli öğrencinin uygun diyabet bakımı almasını sağlamak ( kan şekeri kontrolü , insülin uygulaması takibi ) için öğrenciyi takip eden diyabet ekibi ile işbirliği yapmak
Ebeveyn işbirliği ile okul aktiviteleri ( ders , yemek , gezi vb ) ve diyabet bakım planları arasında koordinasyonu sağlamak.
Hipoglisemi gibi acil durumlarda diyabetli öğrenciye olabildiğince çabuk ve doğru müdahalenin yapılmasını sağlamak , meyve suyu ve / veya kesme şeker tedariki konusunda yardımcı olmak , kan şekeri düzelene kadar öğrencinin gözetim altında olmasını sağlamak
Bilinç kaybı / bozukluğu ile giden şiddetli hipoglisemi durumlarında ailenin önceden alınmış onayına ( ek – glukagon uyguması için aile onay formu ) dayanarak glukagon uygulamak ve sonra gerekirse 112 ve aileyi aramak
Öğrenciye karşı doğrudan sorumluluğu olan gönüllü okul personellerine eğitimler düzenlemek ve belirli aralıklarla eğitimleri yenilemek.
Diyabet tedavisi için gerekli malzemelerin güvenli bir şekilde saklanmasını sağlamak ve takibini yapmak
Diyabetli çocuğun öğünlerini kontrol etmek.
Diyabetli çocuk izin veriyorsa sınıf arkadaşlarına diyabeti anlatmak
Bu bilgiler Okulda Diyabet Programında belirtilen yazılardandır.
Resim Kaynak : OnTrack Diabetes
Amerikan Diyabet Derneğininde Belirlediği 2 Temel Prensip :
1- Diyabetli bir öğrencinin sorumluluğunu üstlenen bütün okul personelleri için temel diyabet eğitimi
2- Diyabeti yönetmek için gerekli olgunluğa ve yetiye sahip öğrencilerin sınıf ortamında diyabetini kendisinin idare etmesine izin verilmesi
Bu prensipler aşağıdakiler tarafından uygun görülmüştür.
Academy of Nutrition and Dietetics, American Academy of Pediatrics, American Association of Clinical Endocrinologists, American Association of Diabetes Educators, American Diabetes Association, Children with Diabetes, Disability Rights Education Defense Fund, Juvenile Diabetes Research Foundation, Pediatric Endocrinology Nursing Society, Pediatric Endocrine Society, and The Endocrine Society.
– Öğrenciye diğerleri tarafından’’ bunu yiyemezsin….ve diğer birçok şekilde ‘’ yaklaşılmamalı. Bu cümle öğrenciyi olumlu değil aksine olumsuz yönde etkiler. Öğrenci doğruyu yanlışı kendisi yaparak yaşayarak öğrenecektir.
– Yemekhanelerde öğrencide oluşabilecek hipoglisemi durumlarından dolayı yemek bekleme sırasında geçiş önceliği tanınmalı ve en önemlisi diyabetlilere ayrılmış özel bir bölüm varsa bu bölüm sadece diyabetli öğrenciler için olmalı diyabetli olmayan insanlar tarafından kullanılmamalı.
– Diğer bir hususta eğitim ortamında öğrencinin ilgi ,istek , ihtiyaçları dikkate alınmalıdır.
– Okulda Öğrencinin sorunlarını anlatabileceği ve ona rehber olacak bir rehberlik hizmeti olmalıdır.
Kaynaklar :
http://www.diabetes.org/living-with-diabetes/parents-and-kids/diabetes-care-at-school/safe-at-school-statement-of.html
diabetesaustralia
http://okulsagligi.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_11/13093039_OKULDA_DYYABET_PROGRAMI_YYBYRLYYY_PROTOKOLY.pdf
