Aşıyla Vücuddaki Beta Hücrelerin Korunması

Tip 1 diyabet aşısının güvenlik denemeleri olumlu sonuçlar verdi.

Çalışma , vücudunda beta hücreleri bulunan kişilerde hücreleri koruyabilmek adına bağışıklık sistemini eğitmeyi , hücrelere karşı saldırının gerçekleşmesini engellemeyi amaçlıyor.

5 mayısta ” The Lancet Diabetes and Endocrinology ‘de yayınlanan araştırma Tip 1 diyabeti tedavi etmek için kişinin kendi bağışıklık hücreleri ile D3 vitamini kullanan yenillikçi , türünün ilk örneği olan bir aşının hem güvenli hem de uygulanabilir olduğunu gösterdi.

Çalışmayı City of Hope Tıp Merkezinde Bart Roep ve Ekibi yürüttü. Roep aynı zamanda Tıp Merkezinde Diyabet İmmünoloji bölümünün kurucu başkanıdır.

Aşı hollanda’da Leiden Üniversitesi Tıp Merkezinde faz 1 insan denemesinde test edildi. Araştırmacılar bağışıklık sistemini baskılamak yerine onu eğitmeyi amaçladıkları için Aşı tedavisi , bu hastalıklara karşı yeni bir yaklaşım sunmakta.

Ekip bu aşı tedavisinde , mikro-iğneler olarak isimlendirilen toplu şekilde oluşturulup , transdermal bir yama gibi uygulanan ve hastaların cilt altına bağışıklık hücreleri enjekte eden yeni bir tip ilaç dağıtma yöntemi ( aşının farklı bir hali ) kullanmayı planlıyor.

İşte Detaylar ;

Dentritik hücrelerin bağışıklık sistemini düzenleme yeteneği onları bağışıklık sistemini eğitmeyi amaçlayan bu tedavilerde önemli araçlar haline getiriyor. Diyabet gibi otoimmün hastalıklarda tolerans ( hoşgörü ) kaybı yaşanıp , bu mekanizmanın dengesi bozulduğu için bu dengeyi yeniden sağlayabilmek böylece bağışıklığın vücudun kendi doku ve hücresine yabancı gibi değilde kendi parçasından biri gibi davranmasını sağlamak oldukça önemlidir. işte dentritik hücreler bunun düzenlenmesine yardımcı olan ana mekanizmaların başında geliyor.

Dentritik hücreler vücudumuzdaki bağışıklık sisteminde görev yapan en önemli hücrelerden biridir. Yabancı bir davetsiz misafir vücudumuza giriş yaptığında bunları karşılayan bu hücreler onların kaderini belirler. Hücreler salgıladıkları sitokinler aracılığıyla T hücrelerini değişik biçimlerde etkileyip vücuda davetsiz giren misafire karşı ya hoşgörülü davranmalarında ya da yıkıcı davranmalarında etkili olurlar. Yani T hücrelerini bu iki davranıştan birine yönlendirirler. O yüzden tip 1 diyabette beta hücrelerinin korunması için bu hücreler özellikle tercih edilmektedir.

Aşının nasıl yapıldığına dair bilgiler:

Hastanın kanından bağışıklık hücreleri alınıyor. Daha sonra bunlara D3 vitaminiyle , proinsulin ( beta hücrelerinin ürettiği protein ) ekleniyor. ve elde edilen aşı hastaya uygulanıyor. Aşının bağışıklık hücrelerini yapmaları gerekeni yapmaları (vücudunuzu koruması ) için yeniden düzenleyerek bağışıklık sistemini düzeltmesi bekleniyor.

Araştırmacılar bu tedavide bir yöntem olarak mikro-iğneler ( intradermal enjeksiyon ) kullanıyor. Bu iğneler transdermal bir yama gibi uygulanıp , hastaların cilt altına bağışıklık hücrelerini enjekte ediyor.

Çalışmalar’da enjeksiyon ( dentritik hücrelerin enjeksiyonu ) 8 hastaya başarıyla uygulandı. Kızarıklık enjeksiyondan sonraki ilk saatte büyük ölçüde azaldı ve 24 saat içinde kayboldu. Hastalar enjeksiyon almalarının ardından 6 ay boyunca izlendiler. Sistemik immün supresyon ya da ciddi olumsuz reaksiyon belirtileri görülmedi. Üstelik beta hücre fonksiyonu ve genel diyabetik kontrolü stabil seviyede kaldı ve tüm hastalarda tedavinin ardından sağlıklı kan şekeri seviyeleri aynen devam etti.

Roep ” Bağışıklık sistemi üzerinde baskı kurarak boyun eğmeğe zorlamak yerine onunla karşılıklı olarak anlaşmak istiyoruz , çünkü bunun bir ikincisi kanser ve koronavirüs de dahil olmak üzere enfeksiyonlarla mücadele etme şansınızı etkileyebilir. ” Şeklinde açıkladı.

” Aşının güvenli ve uygulanabilir olduğunu kanıtlaması önemliydi Çünkü biz en başında tip 1 diyabete neden olan bağışıklık tepkisinin hedefi ” beta hücre proteinini ” hastaların bağışıklık sisteminin onu görmezden gelmesini sağlamak amacıyla onlara enjekte ettik . ” diyen Roep şöyle devam etti ” Burada amaç insülin üreten hücreler üzerindeki immün saldırısını engellemek ve hastalığın ilerlemesini durdurmaktı , Ancak teorik açıdan bu diğer yandan immün saldırısını şiddetlendirebilir , işleri daha da kötüleştiredebilirdi ” Dedi.

Şimdi Roep ve ekip arkadaşları , Wanek Ailesi Projesi kapsamında aşıyı ABD’de , City of Hope tıp merkezinde ilk kez test etmeyi planlamaktadır. Çalışmada yer alacak hastalar: Vücutta muhafaza edilip , korunacak birçok beta hücresinin olduğu son 1 ila 5 yıl içinde tanı almış tip 1 diyabetli hastalar.

D3 Vitamini ve Koronavirüs :

Deneme sonuçları ayrıca D3 vitaminin kişinin bağışıklık sistemi üzerindeki güçlü etkisini de gösterebilir. Hatta COVİD-19 salgınıyla mücadelenin bir anahtarı olabilir.

D3 vitaminin solunum hastalıklara ve tip 1 diyabet ve kanser dahil diğer hastalıklara karşı koruma sağladığı gösterilmişti. Roep, konuyla ilgili olarak Tip 1 diyabetli hastaların COVİD-19 komplikasyonları olanlar gibi aşırı tepki veren bir bağışıklık sistemine sahip olduğunu ve D3 vitamininin bağışıklık sistemini kontrol altında tutmaya yardımcı olabileceğini belirtti.

Dentritik Hücreler ( Tolerojenik Dentritik Hücreler ) Hakkında :

Dentritik hücreler resimden de anlaşılacağı üzere dallantılı hücreler olarak isimlendirilirler.

Çalışmadaki tolerojenik dentritik hücreler yüzeylerinde düşük miktarda ko-stimülasyon molekülleri ( bağışıklık tepkisini aktif hale getiren sinyaller ) taşır. IL-12 proinflamatuar salgıları düşük olsa da yüksek miktarda anti-inflamatuar sitokinler ( IL-10 ) üretirler. Ayrıca katil T hücrelerinin harekete geçmesi ve çoğalması için naif T hücrelerine yetersiz seviyelerde sinyaller ( stimülatör sinyaller ) verirler. (Horton ve Shanmugarajah , 2017 ) , bundan dolayı Naif T hücrelerinin bu katil hücreler yerine düzenleyici T hücrelerine dönüşmesini sağlarlar. ( Raker ve Domogalla , 2015 ).

Ek Not Bu çalışma’da tip 1 diyabet teşhisinden yıllar sonra ilk kez hastalığa müdahalede bulunulmaya çalışılmıştır. Şu ana kadar hemen hemen tüm tip 1 diyabeti önleme stratejileri bu kadar ilerleyen bir süreçten sonra denenmiyordu.

Anahtar Kelimeler :

Tolerojenik dentritik hücreler: Çeşitli mekanizmalarla bağışıklık sisteminin kendi dokusuna hoşgörülü davranmasını sağlayan hücrelerdir. ( yani immün toleransı sağlayan hücrelerdir.)

Referanslar:

Raker VK , Domogalla MP , Steinbrink K , Tolerogenic Dendritic Cells for Regulatory T Cell Induction in Man , Front Immunol. 2015 , DOI: 10.3389/fimmu.2015.00569.

Tatjana Nikolic  , Jaap J Zwaginga  , Bas S Uitbeijerse , Nicky J Woittiez , Eelco J de Koning , Henk-Jan Aanstoot , Bart O Roep , Safety and feasibility of intradermal injection with tolerogenic dentritic cells pulsed with proinsulin peptide-for type 1 diabetes , The Lancet 2020 , DOI: 10.1016/S2213-8587(20)30104-2

Christopher Horton  , Kumaran Shanmugarajah , Paul J Fairchild  , Harnessing the properties of dendritic cells in the pursuit of immunological tolerance , Biomed J. 2017 , DOI:10.1016/j.bj.2017.01.002. 

Yararlanılan diğer kaynaklar :

A. Ş. ŞEFİK : Bağışıklığı Anlamak , ( Nobel Tıp Kitapevleri ) , istanbul 2018