Karbonhidrat açısından zengin bir gıdanın glisemik indeksi (GI), karbonhidratların sindirim sırasında ne kadar hızlı parçalandığı ve kan dolaşımına ne kadar hızlı emildikleri hakkında bir tahmin sağlar. Hızla parçalanan ve kana karışan karbonhidrat açısından zengin gıdalar yüksek GI’li gıdalar olarak sınıflandırılır. Yüksek GI’li gıdalar, gıda alımından sonra kan şekeri ve insülin tepkilerinde hızlı bir artışa yol açar. Düşük GI’li gıdalar ise yavaş sindirildikleri için yemek sonrası kan şekeri seviyeleri ve insülin tepkisi üzerinde daha yavaş ve daha küçük bir etkiye sahiptir. Bir gıdanın GI’sini belirleyen birkaç faktör bulunmaktadır, bunlar arasında karbonhidrat türü ve ayrıca protein, yağ içeriği, lif miktarı ve türü ve son olarak gıda parçacık boyutu ve pH’ı (daha düşük pH’lı yiyecek ve içecekler yemek sonrası glisemiyi geciktirir) bulunur (Vlachos vd., 2020).
Bir makaleden alinan şekildeki görselde glisemik indeks, taze meyveler arasında geniş bir aralık gösterir; örneğin, kirazın GI değeri 22 olarak ölçülürken, karpuzun GI değeri 72’ye kadar çıkmaktadır. Bu üç katlık fark, meyve türüne bağlı olarak glisemik yanıtların değişebileceğini göstermektedir.
Tropikal meyveler genellikle ılıman iklimde yetişen meyvelere kıyasla daha yüksek GI değerlerine sahiptir. Bu farklılıkların başlıca nedeni, meyvelerin monosakkarit bileşimi ve lif içeriğidir. Özellikle glukoz ve fruktoz oranları, meyvelerin GI değerini önemli ölçüde etkileyen faktörlerdir.
Referanslar :
Wolever, T. M., & Miller, J. B. (1995). Sugars and blood glucose control. The American journal of clinical nutrition, 62(1), 212S-227S.
Vlachos, D., Malisova, S., Lindberg, F. A., & Karaniki, G. (2020). Glycemic index (GI) or glycemic load (GL) and dietary interventions for optimizing postprandial hyperglycemia in patients with T2 diabetes: A review. Nutrients, 12(6), 1561.
