Tip 1 diyabet nedir ?
Diyabet bir hastalık değildir. Vücuddaki insülinin göreceli yada kesin yetersizliğinden dolayı kan şekerinin ( glikoz ) yüksek seviyede gittiği bir durumdur. Normalde pankreasta insülin üretiminden sorumlu beta ( ß ) hücrelerinin olmayışı / eksikliği bir problemi beraberinde getirir. Oda Tip 1 diyabettir.
Kısa ve öz bilmek isteyenler için Tip 1 diyabeti tanımlayacak olursak : Artan kan şekerine ( glukoz ) yanıt olarak pankreastan salgılanan insülin miktarındaki yetersizlik durumu.
Harvey lodish , Moleküler hücre biyolojisi , sf 662
Bu olayın sırrına bakarsak Tip 1 diyabette bağışıklığın tam olarak nedeni bilinmeyen saldırısıyla ( otoimmün saldırı ) beta hücreleri ( ß ) harap olur. ( yani zarar görür / yok olur . ) ve vücudda insülin üretimi ortadan kalkar.
Diyabet vakaları bildiğimiz gibi 2 gruba ayrılır.
Tip 1 Diyabet ( eski adıyla insüline bağlı diyabet )
Tip 2 Diyabet ( eski adıyla insülinden bağımsız diyabet )
Önemli not : Tip 1 diyabetliler fonksiyonel beta hücresine ( ß ) sahip değildir. Yani vücudda bu hücreler bulunmaz.
Resim örneği ; ( tip 1 diyabetin gelişmesiyle insülin salgılama kapasitesindeki değişim )
1-Başlangıç : bir virüs ya da toksine maruz kalma , genetik yatkınlığı olan kişilerde Beta hücre yıkım sürecini başlatabilir.
2-Yıllar içinde Beta ( ß ) hücrelerin yıkımı insülin üretiminin azalması ile sonuçlanır.
3-İnsülin salgılama kapasitesi eşik değerinin altına düştüğünde tip 1 diyabet belirtileri aniden görülür.
Harvey Richard , Ferrier Denise , Biyokimya , sf 338
Pankreasta beta ( ß )hücrelerinin yok edilmesi :
Önemli not : beta ( ß ) hücrelerinin yıkımı ( yok edilmesi ) hızlı veya gözlenenden daha yavaş olabilir.
Tip 1 diyabetin nedeni henüz anlaşılmış değildir. Bilim adamlarının düşüncesine göre tip 1 diyabetin başlamasında çevresel faktörler rol oynamakta. Bunlar arasında rubella , kabakulak ve coxsackie virüs B gibi virüsler yer almakta. Diğer çevresel faktörler arasında streptozotosin , siyanür gibi çeşitli kimyasallar ve inek sütü bulunmakta. Ayrıca genetik yatkınlık beta hücre yıkımının hızını etkilemektedir.
Bir viral proteinin ( bir B-hücre proteini ile aynı amino asit dizilimini taşıyan ) veya başka bir çevresel faktörün ß-hücresine karşı otoimmüniteye sebep olduğu düşünülmekte.
Ek not : Bağışıklık sisteminin kendi vücudunuzdakileri yabancı gibi görüp bunlara saldırması durum ” otoimmünite ” olarak ifade edilmektedir.
Tip 1 diyabetin belirtileri nedir ?
Kaynak :
ONAT, T , EMERK, K , SÖZMEN Y, E : İnsan Biyokimyası , ( Palme Yayıncılık ) , Ankara 2006
LODİSH, H , BERK, A , KAİSER, A C , KRİEGER, M , SCOTT, P M , BRETSCHER, A , PLOEGH, H , MATSUDAİRA, P. : Moleküler Hücre Biyolojisi , ( Palme Yayıncılık ) , Ankara 2018
