Diyabetli Çocuk ve Gençler için Sınav Rehberi

Her yıl belirli aralıklarla çeşitli sınavlar gerçekleştiriliyor. Peki tip 1 diyabetli çocuklarımız bu sınav günlerini nasıl planlamalı , ne gibi hazırlıklar yapmalı ? Bunun için koç üniversitesi hastanesinden çocuk endokrin diyabet ekibinin büyük çabalarıyla hazırladıkları bu yazı bizlere önemli rehber olacaktır.

İşte detaylar;

Hazırlayanlar: Diyetisyen Tuğba Gökçe , Psikolog Serra Küpçüoğlu

Bu rehbere ulaşmak için tıklayın.

Bu bilgiler Diyetisyen Tuğba Gökçe , Psikolog Serra Küpçüoğlu tarafından hazırlanmıştır.

Beslenme :

Sınav sırasında hiperglisemi ve hipoglisemi gibi dikkat edilmesi gereken çeşitli durumlar var. Düşük ve yüksek kan şekeri sınav başarısını etkileyebilmektedir. Örneğin: düşük kan şekeri algılamada bozukluk, plan yapamama ve karar verememe, dikkatini toplayamama ve hareketlerde yavaşlama gibi durumlara davetiye çıkarırken , Yüksek kan şekeri de konsantrasyon güçlüğü, susama ve sık idrara çıkmaya sebep olur. Tüm bunlar sınav performansını etkiler. Ekip bunlara karşı şu önerilerde bulunuyor.

SINAV ÖNCESİ HAZIRLIK:

Sınavdan önceki günde beslenme
Başarılı bir sonuç elde etmek için, sınav anındaki kontrol kadar sınav öncesinin de
planlanması son derece önemlidir. Sınavdan önceki günün akşam yemeğinde doğru planlanmış bir öğün, gece yaşanabilecek hipoglisemi/hiperglisemiye karşı koruyucu olacak ve sınav gününe iyi bir başlangıç sağlayacaktır. Bunun için öğünün posa içeriğinin yüksek, glisemik yükünün düşük olması önemli bir gerekliliktir. Ayrıca sınavdan önceki günde, besin
zehirlenmeleri, ishal, gaz gibi rahatsızlıkların oluşma riskini ortadan kaldırmak için ev dışı
ortamda yiyeceklerin tüketilmemesi de önemlidir. Bir kaç gün önceden ev yemekleri ile bir
düzen oluşturulması gelişebilecek ani olumsuzlukların engellenmesine yardımcı olacaktır. Yazının devamı için tıklayın. ( Akşam yemeği , gece ara öğünü , ara öğün önerileri )

Sınavda yanımızda olması gerekenler neler? Çantamıza neler koyalım?
• Glukometre (kan şekeri ölçüm cihazı)
• Kan şekeri ölçmek için gerekli aparatlar (lancet, strip, pamuk gibi)
• İnsülin kalemi/Pompası
• %6 şeker içerikli su (0.5 litrelik suya 30 gr/3 silme yemek kaşığı şeker eklenir),
çay şekeri ya da meyve suyu
• Ara öğün
• Su
• Diyabetli olduğunuza dair sağlık raporu

Kaç saat uyuyalım?
Çocuklar ve gençler için ideal uyku süresi 8 saattir. Uyku düzeni buna göre planlanmalı, birkaç gün öncesinden sınav saatine uygun bir şekilde uyumaya başlanmalıdır.

Sınav Günü :

Sınav Öncesini Planlama:
Sınav öncesinde ilgili okul personeliyle iletişime geçerek durumu onlarla paylaşmak sınav esnasında yaşanacak bir çok güçlüğün önlenmesinde son derece önemlidir. Gerekli durumlarda diyabet ekibi ile okul personelinin de iletişime geçmesi faydalı olacaktır.
• Sınavda yanınıza almanız gerekenler (Glukometre (kan şekeri ölçüm cihazı), Kan
şekeri ölçmek için gerekli aparatlar (lancet, strip, pamuk gibi), insülin
kalemi/pompası, meyve suyu/çay şekeri/şekerli su, ara öğün, su ve diyabetli
olduğunuza dair sağlık raporu)
• Eğer insülin pompası ya da CGMS (sürekli kan şekeri izlem cihazi) kullanılıyorsa
bunun okul yönetimi ile paylaşılması, bilgilendirilmesi,
• İnsülin pompası kullananların bir sorun olduğunda kullanmak üzere insülin
kalemlerini yanında bulundurmaları,
• Sınav salonunda oturulacak yerin seçimi de çok önemlidir. Tuvalet ihtiyacı,
hipoglisemi tedavisi, kan şekeri ölçümü gibi durumlarda diğerlerini rahatsız
etmeden kolayca salondan çıkabilmek için kapıya en yakın yerler tercih
edilebilir.
• Sınavda kan şekeri ölçümü, tuvalet ihtiyacı gibi küçük aralara ihtiyaç duyulabilir.
Gözetmen eşliğinde tuvalete gidebilme, ara verme ihtiyacının olduğu okul
yönetimi ile konuşulmalıdır.

Sınav boyunca sürekli glukoz monitorizasyon yöntemi (CGMS) kullanımı:
Sürekli glukoz monitorizasyonu bir sensör, kablosuz bir verici ve bir alıcıdan oluşan bir sistemdir. Cilt altı sıvısından glükozu her 5 dakikada bir ölçer ve glisemik kontrolün sağlanmasında büyük kolaylıklar sağlamaktadır. Kan glukozunun daha önceden belirlenen eşik değerin altına düşüş veya üst değerin üzerine yükselme durumunda veya bu sınırların dışına çıkacağı tahmin ediliyorsa uyarı alarmı verir. Böylece sınav anında hipoglisemi ve hiperglisemi yaşamadan önlem alabilme imkanı elde etmiş olursunuz.

Sınav Günü:
• Sınavdan bir kaç gün önceden başlayarak diğer günlerde olduğu gibi güne kahvaltıyla başlamalısınız.
• Sınava başlamadan önce kan şekeri ölçümü yaparak not almayı unutmayınız.
• Sınavda yanınızda bulundurulması gerekenleri şeffaf bir çanta içerisinde hazır
bulundurunuz.
• Sınav gözetmenine diyabetli olduğunuz bilgisini hatırlatmalı, kan şekeri ölçümü,
hipoglisemi ve hiperglisemi durumlarında insülini ve tuvaleti kullanabileceğinizi
anlatmalısınız.
• Sınav öncesi gece hipoglisemisi gibi gün içerisindeki dikkatinizi etkileyecek bir durum yaşadıysanız gözetmene bunu mutlaka söylemelisiniz.
• Sınav anında hipoglisemide olduğunuzda mutlaka gözetmene söylemelisiniz

Tüm gün süren sınavlarda neler yapılmalı?
• Yanınıza alacağınız çavdarlı ya da tam tahıllı ekmek ile yapılmış peynirli/tavuklu, yeşillik eklenerek hazırlanmış bir sandviç ve ayran gibi posa içeriği yüksek ve proteinle desteklenmiş bir öğün, gün boyu kan şekeri regülasyonunun sağlanmasında yardımcı pratik bir öğün olacaktır.
• Sınav aralarında kan şekerinin düzenlenmesi için mideyi rahatsız etmeyecek meyvelerle
(muz, hurma, kuru kayısı, kuru erik vb.) planlanan ara öğünlere kuruyemişlerin (ceviz, fındık, badem vb) eklenmesi kan şekerinin daha dengeli bir şekilde yükselmesini sağlayacak ve bunun sürekliliği için faydalı olacaktır.
• Çok sıcak ya da çok soğuk besinlerin tüketimi mide boşalmasını hızlandıracağı için tercih edilmemelidir.
• Acılı, asitli, baharatlı, gaz oluşumuna neden olabilecek yiyeceklerden mümkün oldukça kaçınılmalıdır.

Merkezi Sınavlara Kayıt:
Ülke genelinde yapılan merkezi sınavlarda çocuğun ihtiyacı olan enjeksiyon, pompa, ölçüm
cihazı vb. materyalleri yanında bulundurma gibi esneklikleri elde edebilmek için bazı
aşamalar gerekmektedir. Sınava başvuru anında ÖSYM’de “Engelli Sınıfında Girmek
İstiyorum” kısmı seçildiğinde, “insülinini yanında bulundurabilir” bölümü işaretlenebilir.
Böylelikle çocuk sınav esnasında kan şekeri ölçüm cihazı, insülin kalemi veya insülin
pompası gibi materyallerini sınav gözetmenine teslim ederek ihtiyaç halinde kullanabilir,
sınav sırasında tuvalet ihtiyacını karşılayabilir. Bununla birlikte engelli sınıfında sınava
girmenin işitsel ve görsel dikkat dağıtıcıların fazla olabilmesi açısından dezavantajları
olabilmektedir. Bu nedenle engelli sınıfında sınav olmak istemeyen kişilerin beslenme ile
ilgili önerilere uyarak sınava girmeleri önerilir. Seçim yapılırken iki durumun da olumlu ve
olumsuz yanlarının değerlendirilip, çocuk için en uygun kararı vermek yararlı olacaktır.

Diğer tüm detaylı bilgilere yukarıda belirttiğimiz linkten ulaşabilirsiniz.

Bu bilgiler Diyetisyen Tuğba Gökçe , Psikolog Serra Küpçüoğlu tarafından hazırlanmıştır.

Kaynak : http://www.arkadasimdiyabet.com/assets/ogreniyoruz/okulda-diyabet/SinavRehberiSon14Mart2018.pdf?fbclid=IwAR0O97BgIqa66IgR-HV1XrWV_tnxHJz4rg-9Siou78j3JIHdjyKS-E1PJe4